سنگ لوزه توده‌هایی کوچک و سخت هستند که روی سطح لوزه تشکیل می‌شوند. رنگ آنها معمولاً زرد یا سفید است، در حالت کلی مشکل برای افراد ایجاد نمی‌کنند اما گاهی ممکن است منجر به گلو درد، بزرگی لوزه در اطفال و یا ایجاد بوی بد در دهان شود. بر اساس تحقیقات میزان بروز سنگ لوزه در سال‌های اخیر رو به افزایش بوده است بنابراین در ادامه‌ی این مقاله به بررسی سنگ لوزه و راهکارهای درمان آن خواهیم پرداخت.
سنگ لوزه چیست؟
لوزهها به صورت دو برآمدگی کوچک در پشت گلو قرار دارند، یکی از وظایف لوزهها کمک به دفع عفونت‌هایی است که از طریق دهان وارد می‌شوند. (باکتری‌ها، ویروس‌ها و سایر عوامل میکروبی در لوزه به دام می‌افتند و سپس همراه بزاق بلعیده می‌شوند) لوزهها از بافت لنفاوی ساخته شده‌اند و در سطح آنها حفره‌هایی وجود دارد، در برخی از افراد میزان این حفره‌ها بزرگتر است و احتمال تشکیل سنگ لوزه نیز بیشتر می‌شود.
سنگ لوزه چگونه تشکیل می شود؟
مواد زائد غذایی، سلول‌های مرده، باکتری‌ها و سایر مواد ممکن است در لوزه به دام بیفتند و پوسته‌ای کلسیمی به دور آنها تشکیل شود که به آن سنگ لوزه می‌گویند. این سنگ‌ها به راحتی از گلو خارج می‌شوند، گاهی اوقات حین سرفه کردن یا غرغره‌ی آب نمک می‌توان آنها را دفع نمود.
در مواقعی که سنگ‌ها محکمتر هستند می‌توان با قرار دادن یک سواب پنبه‌ای در پشت سنگ ابتدا آن را به جلو حرکت داد و بعد از افتادن داخل دهان آن را دفع نمود، به دلیل حساس بودن بافت‌ها گلو باید دقت داشته باشید که در هنگام کندن سنگ لوزه آسیبی به بافت‌های اطراف وارد نکنید.
اندازه سنگ لوزه چقدر است؟
اندازه‌ی سنگ لوزه گاهی اوقات بزرگ است و فرد می‌تواند آن را احساس نماید اما در برخی مواقع اندازه‌ی آنها بسیار ریز می‌باشد. استفاده منظم از نخ دندان پس از هر وعده‌ی غذایی منجر به دفع مواد غذایی و باکتری‌ها می‌شود و از تشکیل سنگ لوزه جلوگیری می‌نماید.
علائم سنگ لوزه
در اکثر موارد، اندازه‌ی سنگ لوزه کوچک بوده و علائم خاصی ایجاد نمی نماید اما در برخی مواقع علائمی را ایجاد می‌کنند که برخی از آنها عبارتند از:
- بوی بد دهان (به علت وجود باکتری‌های بی‌هوازی که سولفید‌های بدبو تولید می‌کنند)
- احساس گیر افتادن شیئی در پشت دهان یا در گلو
- سرفه
- احساس طعم بد در دهان
- تورم و التهاب لوزهها
چه زمانی باید به پزشک مراجعه نمود
- عدم مشاهده‌ی سنگ لوزه با وجود داشتن علائم آن
- سنگ لوزه با روش‌های ذکر شده در منزل دفع نمی‌شود یا فقط قسمتی از آن دفع شده است.
- تورم، درد و قرمز شدن لوزهها
- احساس درد پس از برداشتن سنگ لوزه در منزل
- تورم گلو تا میزانی که منجر به دشوار شدن تنفس شود.
درمان سنگ لوزه
اگر درمان‌های خانگی که پیشتر اشاره کردیم موثر واقع نشد و یا در مواردی که سنگ‌ها بزرگ هستند، روش‌های جراحی توصیه می‌شود.
در اکثر موارد پزشکان جهت جلوگیری از تشکیل مجدد سنگ لوزه، عمل جراحی لوزه را پیشنهاد می‌نمایند. برداشتن لوزهها یک جراحی بی‌خطر است اما ممکن است تا چند روز پس از جراحی بیمار درد اندکی را در ناحیه گلو احساس نماید. برخی دیگر از عوارضی که پس از جراحی لوزه ممکن است ایجاد شود عبارتند از:
- درد
- عفونت
- مشکلات تنفسی به دلیل تورم
- خونریزی
با توجه به مواردی که ذکر شد، در افرادی که کاندید مناسبی جهت جراحی لوزه نیستند، درمان سنگ لوزه به روش جراحی لیزر پیشنهاد می‌شود، این روش کریپتولیز کوپلاسیون نامیده می‌شود، در این عمل سطح لوزه صاف می‌شود و با کاهش تعداد شکاف‌ها، احتمال تشکیل سنگ کاهش می‌یابد. این جراحی توسط بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و پس از یک هفته رژیم غذایی مناسب و استراحت، بیماران می‌توانند رژیم غذایی معمولی خود را داشته باشند. اما بعد از این درمان همچنان احتمال تشکیل سنگ لوزه وجود دارد.
سایر بیماری های با علامت مشابه
سایر بیماری‌هایی که می‌توانند علائمی مشابه سنگ لوزه ایجاد نمایند عبارتند از:
- التهاب لوزهها
- گلودرد استرپتوکوکی
- بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان
- سرطان لوزه
- کارسینوم سلول سنگفرشی اوروفارنکس
پیشگیری از تشکیل سنگ لوزه
- رعابت بهداشت دهان و دندان با مسواک زدن و استفاده از نخ دندان به صورت منظم و مکرر
- شستشوی لوزهها و دهان با محلول‌های شستشوی دهان و یا آب نمک به کاهش باکتری ها و جرم‌های دهان و لوزه کمک می‌نماید و از تشکیل سنگ لوزه جلوگیری می‌نماید. درمورد جراحی لوزه سوم بیشتر بدانید.
عوارض سنگ لوزه
به طور کلی سنگ کلیه موجب عارضه‌ی جدی نمی‌شود اما بر اساس برخی تحقیقات سنگ لوزه ممکن است موجب افزایش پوسیدگی دندان شود که در این مورد باید به بهداشت ضعیف دندان که موجب تشکیل سنگ لوزه می‌شود نیز دقت داشت. به طور کلی افرادی که دندان‌های خود را به صورت مرتب مسواک نمی‌زنند و یا از نخ دندان استفاده نمی‌کنند در معرض ابتلا به پوسیدگی دندان، بیماری‌های لثه، عفونت دهان و سنگ لوزه هستند.
صحبت های دکتر ساعدی در مورد سنگ لوزه
تغییرماهیت سطح لوزهها به معنای این است که جنس سلولی لوزه عوض شده و در این افراد ممکن است خللی در لوزه پیدا شود که این امر باعث گیر کردن باقیمانده غذا در لوزهها خواهد شد.
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران تصریح کرد: اگر این روند طولانی شود و باقیمانده غذاها تمیز نشود، به تدریج کلسیم و سایر املاح معدنی بر روی باقیمانده مواد غذایی رسوب می‌کنند و این مواد شکل سنگی که به سنگ لوزه معروف است را به خود می‌گیرند. در مورد جراحی زیبایی بینی بیشتر بدانید.
ساعدی گفت: اگر این عارضه برای یکبار ایجاد شده باشد مشکلی برای افراد ایجاد نمی‌شود و می‌توان آن را با از بین بردن سنگ‌ها درمان کرد. این متخصص گوش و حلق و بینی با بیان اینکه اگر این عارضه به صورت مکرر برای افراد ایجاد شود عوارضی مانند گلودرد و بوی بد دهان را به همراه خواهد داشت،گفت: در این زمان بهترین درمان جراحی لوزهها است.
وی در پایان گفت: به طور کلی لوزهها را می‌توان از سن دو سالگی به بعد جراحی کرد و عمل لوزه شایع‌ترینعمل در سنین کودکی محسوب می‌شود اما باید توجه داشته باشیم که سنگ لوزه بیشتر در سنین میانسالی مشاهده می‌شود.
کلام آخر
لوزه ها محلی برای دفع عفونت‌هایی است که از طریق دهان وارد می‌شوند. این عفونت ها ممکن است در لوزه رسوب کنند و منجر به ایجاد سنگ لوزه شوند و به دنبال آن ناراحتی و درد در این ناحیه شود، اگر شما هم به سنگ لوزه مبتلا هستید، بهتر است به یک پزشک متخصص نظیر دکتر بابک ساعدی در نزدیکترین زمان مراجعه کنید و نسبت به درمان این مشکل اقدام نمایید.
