شکاف کام، بدشکلی مادرزادی است که در آن کام (در سقف دهان) قبل از تولد بسته نمی شوند. شکاف کام می تواند در درجات مختلف شدت داشته باشد، شدت شکاف کام می تواند از شکاف فقط در کام نرم تا جدا شدن کامل کل کام، از جمله لثه متفاوت باشد. در مواردی ممکن است شکاف کام باعث شود که حفره بینی به داخل دهان باز شود. شکاف کام ممکن است یک طرفه یا دو طرفه باشد و ممکن است به تنهایی یا همراه با شکاف لب (شکاف لب زیر سوراخ بینی) یا سایر ناهنجاری ها ایجاد شود. بنابراین این ناهنجاری علاوه بر ایجاد ظاهر نامطلوب می تواند منجر به مشکلات سلامتی شود. بنابراین درمان این عارضه توسط متخصص از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. با ما تا انتهای مقاله همراه باشید تا در خصوص شکاف کام و لب بیشتر بدانید.
مصاحبه دکتر ساعدی در مورد شکاف کام و لب
دکتر بابک ساعدی در مورد بیماری شکاف کام ولب می گویند؛ متاسفانه در بسیاری از موارد درمان اولیه انجام نمی شود که در این حالت، بهترین سن برای ترمیم 14 تا 16 سالگی است. اما برخی افراد در بزرگسالی و با اعمال زیبایی برای اصلاح و ترمیم این نقص اقدام می کنند.
این فلوشیپ جراحی پلاستیک صورت، درباره چگونگی ایجاد این عارضه مادرزادی بینی، گفت: معمولا در این موارد، محل قرارگیری غضروف های تحتانی بینی منجر به ایجاد آنومالی می شود و باتوجه به نقص موجود در استخوان های فک فوقانی و قسمت فوقانی دندان ها، کام در محل خود قرار نمی گیرد و انحراف جلوی بینی و نقص ایجاد می شود.
دکتر ساعدی، با اشاره به درمان های جدید برای ترمیم چنین نقص هایی، اظهار داشت: اولین مداخله برای رفع دفورمیتی های شدید بهتر از قبل از 16 سالگی و در سنین 7 تا 10 سالگی بعنوان راینوپلاستی بینابینی انجام شود تا به مرور زمان این دفورمیتی بیشتر نشود .
به گفته وی، تکنیک های جدید درمانی با حفظ بافت ترمیم انجام می شود اما در مواردی برای رفع نقص، نیاز به استفاده از غضروف دنده داریم که برای این درمان، تکنیک های مختلفی معرفی شده است.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: موثرتین تکنیک برای ترمیم بهتر، استفاده از بافت های لترال خود بینی است اما تقویت بافت با استفاده از غضروف دنده هم جز مواردی تکمیل کننده این عمل است هرچند که نتیجه باید با قبل از عمل مقایسه شود نه اینکه با یک عمل زیبایی در افراد عادی مقایسه شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: به طور کلی، امروزه روش ها و تکنیک های رشته جراحی پلاستیک صورت به خوبی این مشکلات را ترمیم کرده و بیماران را از تحمل رنج این ناهنجاری ها نجات می دهند و تجربه ثابت کرده، با اعمال جراحی میتوان افراد مبتلا به این مشکلات را به زندگی عادی برگرداند.
عوامل خطر برای شکاف کام
شکاف کام و لب در نتیجه عوامل ژنتیکی یا محیطی ایجاد می شود. در برخی موارد این بیماری در یک خانواده منتقل می شود، در حالی که در موارد دیگر ممکن است به عنوان بخشی از یک سندرم ژنتیکی رخ دهد که شامل نقص مادرزادی در سایر قسمت های بدن است. عفونت های ویروسی، مصرف مواد مخدر، سیگار کشیدن و مصرف الکل در دوران بارداری ممکن است به ایجاد شکاف کام کمک کنند. عوامل تغذیه ای در اوایل بارداری، مانند کمبود فولات، و همچنین داروهای خاصی که در دوران بارداری مصرف می شوند (مانند داروهای تشنج) نیز ممکن است خطر شکاف کام را افزایش دهند. نژاد ممکن است عاملی در مواردی باشد که در آن شکاف لب و شکاف کام با هم اتفاق می افتد. آمریکایی های آفریقایی تبار کمترین احتمال ابتلا به شکاف کام و لب را دارند. این شرایط با درصد نسبتاً بالا در افراد آسیایی تبار رخ می دهد. در مورد جراحی مجدد بینی بیشتر بدانید.
نوزادانی که با شکاف کام متولد می شوند، در معرض افزایش خطر ناهنجاری های دیگر اندام ها، چه به دلایل ژنتیکی یا محیطی هستند. برای مثال، ناهنجاریهای قلبی در افرادی که با شکاف کام متولد میشوند، با سرعت بیشتری رخ میدهد. نقایص اسکلتی، عصبی و کلیوی (کلیه) نیز ممکن است وجود داشته باشد. در سندرم های ژنتیکی، شکاف کام ممکن است به عنوان بخشی از مجموعه ای از ناهنجاری ها رخ دهد.
عوارض شکاف کام و لب
شکاف کام و لب در دوران شیرخوارگی، شکاف کام، توانایی کودک در مکیدن را محدود می کند. در نتیجه، کودک ممکن است در هنگام شیر خوردن زودرس خسته شود و شیردهی ممکن است دشوار یا غیرممکن باشد. در موارد شدید، نوزادی که با شکاف کام متولد می شود ممکن است دچار سوء تغذیه شدید شود.
شکاف کام و لب بعداً مشکلات گفتاری ایجاد می شود. شکاف کام اغلب باعث می شود که فرد نتواند میزان فشاری را که در حفره دهان لازم است برای تولید تعدادی صداهای گفتاری حیاتی ایجاد کند. در حین صحبت کردن، هوا از طریق شکاف به داخل حفره بینی خارج می شود و در نتیجه کیفیت گفتار افت می کند.
کودکان مبتلا به شکاف کام اغلب در معرض خطر بیشتر عفونت های بینی، گوش و سینوس هستند. شیپور استاش به طور معمول تخلیه مایع را از گوش میانی به حلق (گلو) تسهیل می کند، اما هنگامی که تحت تأثیر ناهنجاری های کام قرار می گیرد، شیپور به درستی عمل نمی کند و در بسیاری از موارد مایع در گوش میانی تجمع می یابد. وجود مزمن مایع، فرد را مستعد عفونت های مکرر گوش میانی می کند و می تواند باعث درجات مختلفی از کاهش شنوایی شود.
شیردهی در کودکان با شکاف کام و لب
انواع پروتزهای قالبگیری شده ممکن است در چند هفته اول زندگی کودک برای کمک به شکل دادن به شکاف کام در موقعیت مطلوبتری برای جراحی استفاده شود. در بسیاری از موارد کودکی که با شکاف کام متولد میشود ممکن است ظاهر و عملکرد طبیعی یا تقریباً طبیعی داشته باشد، بهویژه زمانی که جراحی و سایر درمانها با دقت توسط متخصصان مجرب انجام میشوند و مراقبتهای بعدی در دسترس است. در مورد لیپوساکشن بیشتر بدانید.
تشخیص شکاف کام و لب
شکاف کام ممکن است قبل از تولد، از طریق سونوگرافی یا هنگام تولد تشخیص داده شود. در حالت ایده آل، نوزادی که با شکاف کام متولد می شود در چند روز اول زندگی توسط یک تیم تخصصی ارزیابی می شود. یکی از اولین اولویتها برای نوزادانی که با شکاف کام متولد میشوند، اطمینان از مصرف مقادیر کافی شیر یا شیر خشک است. شیردهی ممکن است دشوار یا غیرممکن باشد، اما تغذیه با فنجان یا شیشه شیر معمولاً موفقیت آمیز است. تغییراتی در بطری، مانند برش عرضی نوک پستان، ممکن است ضروری باشد. در موارد شدید ممکن است به یک دستگاه پروتزی معروف به انسداد کام نیاز باشد، که شکاف را میبندد و فرایند شیر دهی را تسریع می کند. در مورد جراحی گوشهای برجسته بیشتر بدانید.
جراحی شکاف کام و لب
جراحی شکاف کام معمولا بین 7 تا 18 ماهگی انجام می شود. اگر شکاف لب همراه با شکاف کام باشد، جراحی کام معمولاً جدا از جراحی لب و پس از آن انجام میشود. تأخیر در درمان شکاف کام به طور قابل توجهی بیش از بازه زمانی 7 تا 18 ماهه ممکن است منجر به مشکل در رشد گفتار طبیعی شود، زیرا مغز قبل از دستیابی به کام کارآمد بالغ می شود. جراحی برای شکاف کام شامل حرکت یا آزاد کردن بافتهای اطراف شکاف و سپس نزدیک کردن لایههای مختلف کام (بافت کام، ماهیچه و پوشش داخلی) در خط وسط با بخیه است. طیف گسترده ای از تکنیک ها ممکن است توسط جراحان استفاده شود و ترمیم ممکن است در بیش از یک عمل انجام شود. ممکن است بعداً جراحی های بعدی لازم باشد. به عنوان مثال، لثه ممکن است نیاز به پیوند استخوان داشته باشد، که معمولا بین سنین شش تا نه سالگی انجام می شود. همچنین ممکن است برای کمک به رشد گفتار مناسب، جراحی کام بیشتری مورد نیاز باشد. در سنین نوجوانی ممکن است به جراحی بینی و فک بالا نیاز باشد تا ظاهر و عملکرد صورت بهینه شود.
برای مبارزه با تجمع مایع در گوش میانی، جراحان گوش و حلق و بینی اغلب لوله های تهویه را در طبل گوش (پرده های تمپان) قرار می دهند. خدمات دندانپزشکی و ارتودنسی برای شکل و عملکرد مطلوب دندان نیز ممکن است مورد نیاز باشد و برخی از بیماران ممکن است برای ایجاد عزت نفس نیاز به مداخله روانشناختی داشته باشند. حتی با درمان های تخصصی جراحی، آموزش گفتار اغلب ضروری است.
کلام آخر
شکاف کام و لب یکی از عارضه های نسبتا شایع در میان جوامع امروزی می باشد. این عارضه باید در بازه زمانی 6 تا 18 ماهگی توسط متخصص درمان شود. دکتر بابک ساعدی بهترین جراح پلاستیک در تهران و متخصص درمان شکاف کام و لب در تهران می باشند.