سنگ لوزه توده‌های سفیدی هستند که در حفره‌های لوزهها تشکیل می‌شوند و می‌توانند باعث بوی بد دهان، گلودرد و ناراحتی شوند. این توده‌ها از تجمع باکتری‌ها، سلول‌های مرده و مواد غذایی تشکیل شده و می‌توانند بسیار آزاردهنده باشند. خوشبختانه روش‌های مختلفی برای درمان سنگ لوزه وجود دارد، از روش‌های خانگی ساده گرفته تا روش‌های پزشکی پیشرفته جراحی برای خارج کردن سنگ لوزه وجود دارد که در ادامه این مقاله درباره هر کدام صحبت خواهیم کرد تا بدانید سنگ لوزه چطور خارج می‌شود؟
علت ایجاد سنگ لوزه
لوزهها به صورت دو برآمدگی کوچک در پشت گلو قرار دارند که یکی از وظایف آنها کمک به دفع عفونت‌هایی است که از طریق دهان وارد می‌شوند. به این صورت که باکتری‌ها، ویروس‌ها و سایر عوامل میکروبی در لوزه به دام می‌افتند و سپس همراه بزاق بلعیده می‌شوند. لوزهها از بافت لنفاوی ساخته شده‌اند و در سطح آنها حفره‌هایی وجود دارد، در برخی از افراد میزان این حفره‌ها بزرگتر است و احتمال تشکیل سنگ لوزه نیز بیشتر می‌شود.
به گفته دکتر بابک ساعدی؛ فوق تخصصی جراحی پلاستیک: تغییر ماهیت سطح لوزهها به معنای این است که جنس سلولی لوزه عوض شده و در این افراد ممکن است خللی در لوزه پیدا شود که این امر باعث گیر کردن باقیمانده غذا در لوزهها خواهد شد. ایشان همچنین تصریح کرد: اگر این روند طولانی شود و باقیمانده غذاها تمیز نشود، به تدریج کلسیم و سایر املاح معدنی بر روی باقیمانده مواد غذایی رسوب می‌کنند و این مواد شکل سنگی که به سنگ لوزه معروف است را به خود می‌گیرند.
علائم سنگ لوزه در بزرگسالان
در اکثر موارد، اندازه‌ی سنگ لوزه کوچک بوده و علائم خاصی ایجاد نمی نماید اما در برخی مواقع علائمی را ایجاد می‌کنند که برخی از آنها عبارتند از:
- بوی بد دهان به علت وجود باکتری‌های بی‌هوازی که سولفید‌های بدبو تولید می‌کنند
- احساس گیر افتادن شی در پشت دهان یا در گلو
- سرفه
- احساس طعم بد در دهان
- تورم و التهاب لوزهها
اندازه سنگ لوزه چقدر است؟
اندازه‌ی سنگ لوزه گاهی اوقات بزرگ است و فرد می‌تواند آن را احساس نماید اما در اغلب مواقع اندازه آنها بسیار ریز است. استفاده منظم از نخ دندان پس از هر وعده‌ی غذایی منجر به دفع مواد غذایی و باکتری‌ها می‌شود و از تشکیل سنگ لوزه جلوگیری می‌نماید.
چه زمانی برای سنگ لوزه به پزشک مراجعه کنیم؟
- عدم مشاهده‌ی سنگ لوزه با وجود داشتن علائم آن
- سنگ لوزه با روش‌های ذکر شده در منزل دفع نمی‌شود یا فقط قسمتی از آن دفع شده است.
- تورم، درد و قرمز شدن لوزهها
- احساس درد پس از برداشتن سنگ لوزه در منزل
- تورم گلو تا میزانی که منجر به دشوار شدن تنفس شود
روش های درمان سنگ لوزه
دکتر بابک ساعدی درباره درمان سنگ لوزه می‌گوید؛ اگر این عارضه برای یکبار ایجاد شده باشد مشکلی برای افراد ایجاد نمی‌شود و می‌توان آن را با روش‌های خانگی ساده مانند قرقره آب نمک از بین برده و درمان کرد. این متخصص گوش و حلق و بینی با بیان اینکه اگر این عارضه به صورت مکرر برای افراد ایجاد شود عوارضی مانند گلودرد، بوی بد دهان و مشکلات بلع را به همراه خواهد داشت، گفت: در این وضعیت بهترین درمان جراحی لوزه خواهد بود که تکنیک لازم آن به شدت و تعداد سنگ‌ها، اندازه آن و همچنین عوارض جانبی سنگ لوزه برای فرد بستگی دارد.
درمان خانگی سنگ لوزه
همیشه پیشنهاد می‌شود برای تشخیص و درمان درست در صورت مشاهده علائم اولیه حتما به بهترین متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید. در کنار درمان‌های پزشکی می‌توانید برخی درمان‌های خانگی که به کاهش علائم و حتی حذف سنگ لوزه کمک می‌کند را با صلاحدید و مشورت پزشک خود در پیش گیرید.
۱- قرقره آب نمک
یکی از موثرترین روش‌ها برای کاهش التهاب و بیرون راندن سنگ لوزه است. برای تهیه این محلول، یک قاشق چای‌خوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید و روزی چند بار قرقره کنید.
۲- استفاده از دهانشویه‌های ضدعفونی‌کننده
دهانشویه‌هایی که حاوی مواد ضدعفونی‌کننده هستند می‌توانند باکتری‌های موجود در لوزهها را از بین ببرند و به کاهش تشکیل سنگ کمک کنند.
۳- مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان
حفظ بهداشت دهان و دندان از اهمیت زیادی برخوردار است. مسواک زدن دقیق و استفاده منظم از نخ دندان می‌تواند به جلوگیری از تجمع باکتری‌ها و مواد غذایی در لوزهها کمک کند.
۴- مصرف آب فراوان
نوشیدن آب کافی به مرطوب نگه داشتن گلو و کاهش خشکی آن کمک می‌کند. همچنین، آب به شستشوی دهان و خارج شدن ذرات غذا از لوزهها کمک می‌کند.
۵- بخور دادن
بخور دادن با آب گرم و چند قطره روغن اکالیپتوس یا نعناع می‌تواند به نرم شدن مخاط گلو و کاهش التهاب کمک کند.
۶- تغذیه سالم
مصرف غذاهای نرم و پرهیز از غذاهای تند و اسیدی می‌تواند به کاهش تحریک لوزهها کمک کند.
جراحی درآوردن سنگ لوزه
در مواردی که سنگ‌ها بزرگ هستند و درمان‌های خانگی موثر واقع نشده باشد، روش‌های جراحی توصیه می‌شود. همچنین در اکثر موارد پزشکان جهت درمان سریع و کم خطر و جلوگیری از تشکیل مجدد سنگ لوزه، عمل جراحی لوزه را پیشنهاد می‌نمایند. برداشتن لوزهها یک جراحی بی‌خطر است اما ممکن است تا چند روز پس از جراحی بیمار درد اندکی را در ناحیه گلو احساس نماید. برخی دیگر از عوارضی که پس از جراحی لوزه ممکن است ایجاد شود عبارتند از:
- درد
- عفونت
- مشکلات تنفسی به دلیل تورم
- خونریزی
سن مناسب تخلیه سنگ لوزه
دکتر بابک ساعدی درباره سن مناسب تخلیه سنگ لوزه می‌گوید؛ به طور کلی لوزهها را می‌توان از سن 2 سالگی به بعد جراحی کرد و عمل لوزه شایع‌ترین عمل در سنین کودکی محسوب می‌شود اما باید توجه داشته باشیم که سنگ لوزه بیشتر در سنین میانسالی مشاهده می‌شود و درمان آن هم به بزرگسالی می‌رسد.
✍️ بیشتر بخوانید: بزرگی لوزه در اطفال را نادیده نگیرید!!
ترفندهای پیشگیری از عود دوباره سنگ لوزه
- رعایت بهداشت دهان و دندان با مسواک زدن و استفاده از نخ دندان به صورت منظم و مکرر
- شستشوی لوزهها و دهان با محلول‌های شستشوی دهان و یا آب نمک به کاهش باکتری ها و جرم‌های دهان و لوزه کمک می‌نماید و از تشکیل سنگ لوزه جلوگیری می‌نماید. درمورد جراحی لوزه سوم بیشتر بدانید.
- مصرف مسکن‌های تجویز شده توسط پزشک
- غرغره آب نمک برای کاهش التهاب
- پرهیز از مصرف غذاهای سفت و تند
- استراحت کافی
بیماری هایی با علائم مشابه سنگ لوزه
سایر بیماری‌هایی که می‌توانند علائمی مشابه سنگ لوزه ایجاد نمایند اما نباید با آن اشتباه گرفته شود، عبارتند از:
- التهاب لوزهها
- گلودرد استرپتوکوکی
- بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان
- سرطان لوزه
- کارسینوم سلول سنگفرشی اوروفارنکس
عوارض عدم درمان سنگ لوزه
تجربه سال‌ها درمان و علم دکتر ساعدی اینگونه عنوان می‌کند که؛ سنگ کلیه موجب عارضه‌ی جدی نمی‌شود اما بر اساس برخی تحقیقات سنگ لوزه ممکن است موجب افزایش پوسیدگی دندان شود که در این مورد باید به بهداشت ضعیف دندان که موجب تشکیل سنگ لوزه می‌شود نیز دقت داشت. به طور کلی افرادی که دندان‌های خود را به صورت مرتب مسواک نمی‌زنند و یا از نخ دندان استفاده نمی‌کنند در معرض ابتلا به پوسیدگی دندان، بیماری‌های لثه، عفونت دهان و سنگ لوزه هستند.
سنگ لوزه؛ مشکلی شایع اما قابل درمان
سنگ لوزه توده‌های سختی هستند که در حفره‌های لوزهها تشکیل می‌شوند. این سنگ‌ها اغلب باعث بوی بد دهان، گلودرد و ناراحتی می‌شوند. روش‌های مختلفی برای درمان سنگ لوزه وجود دارد که از روش‌های خانگی مانند غرغره آب نمک تا روش‌های پزشکی مانند جراحی برداشتن لوزهها متغیر است. انتخاب روش درمان به شدت و تعداد سنگ‌ها، اندازه آنها و همچنین عوارض جانبی آنها بستگی دارد. اگر علائم ابتلا به سنگ لوزه را در خود یا کودکتان مشاهده می‌کنید، لازم است قبل از هر اقدام خودسرانه‌ای به پزشک متخصص گوش،حلق و بینی مراجعه کنید و نسبت به درمان این مشکل اقدام نمایید.
*~ سوالات متداول درباره سنگ لوزه ~*
عمل سنگ لوزه با لیزر روشی نوین برای درمان سنگ لوزه است. در این روش از پرتو لیزر برای برداشتن دقیق سنگ‌ها و کوچک کردن حفره‌های لوزه استفاده می‌شود. مزایای این روش شامل درد کمتر، خونریزی کم، دقت بالا و دوره نقاهت کوتاه است اما برای همه افراد مناسب نیست و ممکن است به واسطه آن مقداری از سنگ باقی بماند به همین دلیل انتخاب اول جراح متخصص نخواهد بود.
رعایت بهداشت دهان و دندان، نوشیدن آب فراوان و غرغره آب نمک از مهم‌ترین اقدامات برای کاهش تشکیل سنگ لوزه هستند.
در صورت عدم درمان، سنگ لوزه می‌تواند باعث بوی بد دهان، گلودرد مزمن و حتی عفونت شود.
2 پاسخ
سلام عالی بود و دخترم در گلوش این لکه های سفید رو دید و خیلی وحشت کرد ولی با خوندن این توضیحات خودش دست بکار شد کمی گلوش رو تمیز کرد غر غره کرد و مسواک زد فکر کنم از این به یعد تنبلی برای مسواک زدن نکنه ان شا اله
هر دو دختر من داشتن سنگ لوزه وه بارها خودشان انها رو در آوردند ولی هر دفعه بیشتر می‌شود دختر کوچکم در ۱۰ سالگی لوزهاش رو عمل کردند و واقعا راحت شد و دومی هم ای کاش همان موقع که کوچک بود عمل کردم بودم ولی الان در ۱۶ سالگی میخوان عمل کنند هر چی سن پایین‌تر باشد درد بچها کمتر است ولی دکتر گفت سنگ لوزه هر دفعه و ماه به ماه بدتر می‌شود بهتر است در کودکی عمل شود